Willem Frederik Hermans, Het behouden
huis
1. Algemene
informatie
Het
boek is voor het eerst uitgegeven in 1951, te Amsterdam. De door mij gelezen
versie is uitgegeven in 2010, de uitgave was onvindbaar. Dit boek bevat 41
pagina’s. Het verhaal speelt zich af in de Tweede Wereldoorlog, vandaar luidt
het genre: Oorlog en verzet.
Samenvatting:
“Een
Nederlander heeft zich aangesloten bij het partisanenleger. Dit is een
mengelmoes van mensen uit allerlei landen die tegen de Duitsers vechten. De
hoofdpersoon heeft wel een groot probleem want hij verstaat eigenlijk niemand
in het leger. Er is een Spanjaard die een paar woorden Frans spreekt en waarmee
hij dus wat woorden kan uitwisselen. Als ze weer een stadje veroverd hebben,
krijgt de Nederlander een bevel van de kolonel. Hij kan de kolonel niet
verstaan en vangt alleen het woord boobytrap op. Kennelijk is het de bedoeling
dat hij het stadje op boobytraps gaat controleren. Hij gaat alleen het stadje
in en vindt een behouden huis, een huis dat van binnen en van buiten nog helemaal
intact is. Er staat zelfs een pan soep te pruttelen. Hij vermoedt dat er nog
iemand in het huis is en op de bovenverdieping is een kamer op slot. In het
huis neemt hij een bad en spoelt het vuil van de oorlog van zich af. Hij doet
zijn vieze uniform niet meer aan, ook niet als hij overal om hem heen bommen
hoort vallen. Als de bel gaat, staat er een Duitse soldaat voor de deur die
aanneemt dat de Nederlander de bewoner van het huis is. Het stadje is heroverd
en er zullen Duitse officieren in het huis ondergebracht worden. De Nederlander
staat hem vriendelijk te woord en haast zich daarna om zijn vieze
partisanenuniform op te bergen. Hij besluit zich voor te blijven doen als de
bewoner van het huis.
De Duitse officieren wonen bij hem in en
gedragen zich prima. Uit het stadje heeft de Nederlander een kat bevrijd die
hij nu als huisdier heeft. De kat wil echter heel erg graag de gesloten kamer
in en de Nederlander weet nog steeds niet wat daar inzit. Hij is bang dat de
Duitsers zullen merken dat hij zelf de kamer niet in kan waaruit ze zullen
concluderen dat hij niet de man des huizes is.
Op een dag komt de echte eigenaar van het huis
terug. Hij is verbaasd om de Nederlander in zijn kleding rond te zien lopen. De
Nederlander wil in het huis blijven en vermoordt daarom de man, maar dan duikt
ook de vrouw van de eigenaar op. Hij doodt haar ook. Het lichaam van de man is
uit het raam in de struiken gevallen en dus niet te zien. Het lichaam van de
vrouw legt hij in zijn bed.
Maar er is nog een man in het huis. de
gesloten kamer is geopend en daarin blijken allemaal aquaria te staan. Het is
een oude man die de Nederlander niet lijkt te horen. De oude man vertelt over
zijn bijzondere vissen en pleit dat zij voer moeten krijgen. Ondertussen
beginnen er weer bommen te vallen en de Nederlander weet niet wat hij moet doen
met de oude man. Dus sluit hij hem op in de kamer met de vissen.
De bommen en het geweervuur dat hij hoorde,
was de herovering van het stadje door de partisanen. Een Duitse kolonel komt
hem dat vertellen. De Nederlander neemt de kolonel als krijgsgevangene en
probeert de oude man duidelijk te maken dat de andere partij in de stad is en
dat hij dus op zijn woorden moet letten.
De oude troep partisanen waar de Nederlander
ook bij hoorde, heeft de stad weer ingenomen en wanneer de Spanjaard vraagt
waar hij al die tijd is geweest, zegt hij dat hij gevangen werd gehouden door
de Duitsers, maar dat de Duitsers vluchtten en hij daardoor kon ontsnappen. Hij
vertelt ook dat hij een Duitser als krijgsgevangene heeft. De partisanen
plunderen het huis en doden de kolonel en de oude man. Ook de vissen overleven
het niet. Voor de troep waarbij de Nederlander zich weer aangesloten heeft het
stadje verlaat, gooit de Nederlander een handgranaat in het huis waardoor alle
ramen springen.”
2.
Verwachtingen
Lange tijd heb ik na zitten denken
over een goed boek die ik zou kunnen lezen die zich afspeelt tijdens de Tweede
Wereldoorlog. Ik had de had de hele bibliotheek afgespeurd, totdat ik op dit
boekje stuitte. Vanbuiten zag het er verzorgd en kortbondig uit. Dit maakte me
nieuwsgierig, hoe kan een goed oorlogsverhaal in zulke korte verteltijd goed
samenhangen? Hier wilde ik graag achter komen, en besloot het boek te lezen.
Mijn verwachtingen waren niet heel
hoog, omdat ik me niet voor kon stellen dat een echt goed oorlogsverhaal zo
kort beschreven zou kunnen zijn.
3.
Motieven
en thema
-
De Tweede Wereldoorlog. Het hele
boek speelt zich af in de Tweede Wereldoorlog, dus bij elke situatie en
handeling wordt hier ook rekening mee gehouden. Er worden dingen gedaan die
buiten een oorlog niet acceptabel zijn, zo vermoordt de hoofdpersoon aan het
eind van het boek heel koelbloedig de echte eigenaren van het behouden huis.
-
Eenzaamheid. Gedurende het hele
verhaal staat de hoofdpersoon er alleen voor. Hij verstaat zijn medesoldaten nauwelijks
en gemakkelijk contact maken is ook niet voor hem weggelegd.
Ik denk dat het thema het best op
deze manier omschreven kan worden: de hoofdpersoon wilt in iedere situatie
ontsnappen. Eerst wilt hij ontsnappen aan de oorlog zelf, later belandt hij in
een huis en doet zich voor als de eigenaar. Wanneer hij het huis weer verlaat
gooit hij een granaat naar binnen, dit zodat er geen sporen van hem
achterblijven. Ook dit kan worden beschouwd als een vlucht, op deze manier
keert het thema “Vluchten” terug.
4.
Beoordeling
De schrijfstijl van Willem
Frederik Hermans is goed te volgen. Er worden niet al te veel moeilijke woorden
gebruikt, het zou ook goed geschikt kunnen zijn voor jonger leespubliek.
Citaat: Pagina
37
“Wat zou
de oude man hebben gedaan? Was hij nog boven? Was hij weggelopen? Was hij in de
tuin? Ik wilde gaan kijken of hij misschien in de tuin was. Maar juist op dat
ogenblik ontstond er een gevecht op de trap. Tegelijk begon iemand met zijn
revolver te schieten naar de hertekoppen aan de muur. De vergulde trapleuning
kraakte, boog door en kwam naar beneden. De engeltjes van het plafond braken
los uit hun hemel en vlogen voor het eerst sinds zij bestonden.”
Tijd: In het
boek was het duidelijk wanneer het zich afspeelde, namelijk in de Tweede
Wereldoorlog. Hier werd in het verhaal ook regelmatig aanwijzingen voor
gegeven, zo speelde de Duitsers ook een rol in het boek (zo ook tijdens de
Tweede Wereldoorlog).
Vertelperspectief: Het
verhaal wordt verteld vanuit de ogen van de ik-persoon. Naar mijn mening heeft
de schrijver dit zeer goed geschreven. De gedachtes en gevoelens van de
hoofdpersoon komen geregeld aan bod. Op deze manier kun je je extra inleven in
het verhaal.
5.
Eindoordeel
Al met al vind het best een aardig
boek. Ik had niet heel hoge verwachtingen, dus ik had na het lezen van het boek
best een goed gevoel. Ik raad het boek zeker aan anderen aan, het is makkelijk
te lezen en het duurt niet lang voordat je het boek verslonden hebt.
Citaat: Pagina 5
“De grote
tak, bijna de hele kruin lag ineens onder de boom, zonder dat ik gekraak
hoorde. Het was overstemd door de knal uit een kortstondig struikgewas van aardklonten,
niet ver bij de boom vandaan. Er volgden andere knallen, zonder dat ik de
uitwerking zag. Ik keek niet om. Voor mij liep niemand. Ik was de voorste
misschien. Er waren weinig bomen en ik moest goed zichtbaar zijn. Toch leek het
of er in het wilde weg geschoten werd. Mijn voeten zwikten op de harde
aardkluiten bij iedere stap. De helling was lang en steil. Aan de andere kan
van de heuvel lagen de Duitsers. Ik hoopte dat zij ons tegemoet zouden komen.”
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6. Bronnenlijst
Door Maarten Molenaar 4D
